Prikkeltalks

Rondom de tentoonstelling organiseren we op Buitenplaats Doornburgh en in samenwerking met onze partners Prikkeltalks; een serie semi-interactieve lezingen, waarbij we steeds vanuit een andere invalshoek inzoomen op prikkelverwerking. Verwacht ook hier weer een ontmoeting tussen kunst en wetenschap, waarbij we samen met jou, vanuit een onderzoekende houding en met een open blik, meer te weten gaan komen over sensorische integratie. Alle bevindingen uit de Prikkeltalks nemen we mee in ons onderzoek en krijgen een plek in de tentoonstelling.

 

Op 3 november 2023 vindt de volgende Prikkeltalk plaats. Bestel je tickets hier.

Prikkeltalk VI – 3 november
Zijn we collectief overprikkeld?

“We zijn collectief overprikkeld” is een populair statement in het discours over
neurodiversiteit en prikkelverwerking. Steeds meer mensen, jong en oud, gaan er aan drukte
een overdaad aan stimuli onderdoor. Het aantal burn-outgevallen stijgt. “De
prikkelgevoeligen zijn de kanaries in de kolenmijn; uiteindelijk bereikt het ons allemaal”,
wordt wel gezegd. Maar is dit echt zo?

Zijn we als samenleving collectief overprikkeld? En waarop baseren wij dat? Aannames,
persoonlijke ervaringen? Tijdens Prikkeltalk #6 reageren twee experts vanuit hun eigen vakgebied op de stelling: ‘we zijn collectief overprikkeld.’

Mark Mieras is wetenschapsjournalist en natuurkundige, gespecialiseerd in
hersenontwikkeling. Je zou hem kunnen kennen van zijn TED Talk of zijn grafische novelle
Heftige Hersens!. Volgens Mark zijn wij en onze hersenen niet simpelweg slachtoffer van de
vele prikkels om ons heen. Wel worden onze filters geschaad, door de vele
informatiebronnen die erin slagen onze aandacht te verkrijgen. Tijdens de Prikkeltalk vertelt
Mieras over waar volgens hem de sleutel tegen dit fenomeen ligt: opleiding, opvoeding en
onderwijs.

‘Aandacht’ is nu juist het specialisatiegebied van onze gastspreker Stefan van der Stigchel,
hoogleraar cognitieve psychologie aan de Universiteit Utrecht. In zijn boek Zo werkt
aandacht beschrijft Stefan hoe ons brein de complexe visuele wereld navigeert. Wat is
aandacht, hoe werkt aandacht en waar wordt onze aandacht steeds naartoe getrokken?
Stefan leidt Prikkeltalk #6 in met een recap van hoe aandacht en prikkels ook alweer werken,
om daarna het gesprek aan te gaan over collectieve overprikkeling.
Prikkeltalk #6 wordt een leerzame avond met experts en ruimte voor vragen en interactie
met het publiek. Voorafgaand aan de Prikkeltalk kan je ook de tentoonstelling Prikkel
bezoeken op Buitenplaats Doornburgh. Daar zie je werken van elf kunstenaars en
wetenschappers die een mooie context bieden voor het gesprek.

Archief Prikkeltalks

Prikkeltalk V – 23 juni
Technologie als spiegel van onze perceptie

Tijdens de vorige editie van de semi-interactieve lezingenserie Prikkeltalk hadden we het over collectieve overprikkeling. Zijn we collectief overprikkeld? En waardoor denken wij dat dat komt?
Een van de aannames luidt dat we overprikkeld zijn sinds de opkomst van technologie, in het bijzonder door digitale media en de vele schermen.

Toch voorziet technologie ons ook van veel goeds. Technologie doet ons nadenken over en reflecteren op onze ‘natuurlijke’ manier van zijn, dat zal in deze Prikkeltalk blijken. Als je bijvoorbeeld met de hulp van kunstmatige intelligentie bepaalde prikkels wel of juist niet je brein kan laten bereiken, hoe kies je dan welke prikkels je wel en niet ervaart? Of als je in virtueel beeld je lichamelijke ervaring kan visualiseren, hoe ziet dit er dan uit? Tijdens Prikkeltalk V gaan we in op technologie als spiegel van onze perceptie. Verwacht een leerzame en inspirerende avond, met genoeg ruimte voor vragen en dialoog.

Te gast is ethicus Odile van Stuijvenberg. Odile is een van de zes kunstenaars en wetenschappers die voor het onderzoeksproject Prikkel bij Buitenplaats Doornburgh in residentie ging. Als ethicus doet zij bij het UMCU onderzoek naar kunstmatige sensorische prikkelverwerking, zoals met behulp van protheses en implantaten. Als je je eigen zicht of gehoor kunstmatig moet vormgeven, op basis waarvan maak je dan keuzes? Moeten we altijd de neurotypische zintuigelijke ervaring nabootsen? Over deze vraagstukken gaan we met Odile in gesprek.

Gedragswetenschapper Joanneke Weerdmeester en onderzoeker bij onder meer de HKU Joris Weijdom zijn ook sprekers op de Prikkeltalk. Joris geeft een introductie op mixed reality en hoe deze technologie een mediator kan zijn tussen jouw binnenwereld en de buitenwereld. Joanneke vertelt over de relatie tussen games, prikkelregulatie en mentale gezondheid aan de hand van twee VR-projecten.

Prikkeltalk IV – 12 mei 2023
Over fenomenologie binnen kunst en wetenschap en over onze aannames rondom overprikkeling

Tijdens Prikkeltalk III doken we de fysieke ervaring in door fenomenologisch te schrijven en onze lichamelijke sensaties zichtbaar te maken in bodymaps. Ook kregen we een introductie op fenomenologie als filosofische stroming. Wat op deze avond sterk naar voren kwam was het steeds weer terug gaan naar de lichamelijke ervaring. Kunnen we onze interpretaties, oordelen en oplossingen even laten voor wat ze zijn en terug naar “dat wat is?”
Bij Prikkeltalk 4 praten we hierover door. Want hoe is de fenomenologie dan toepasbaar in de praktijk? En wat voor rol speelt zij binnen de kunst?

Roos van Geffen vertelt over de invloed van de fenomenologie op haar kunstpraktijk.
Haar werk gaat vaak een directe relatie aan met het lichaam van de toeschouwer en omvat diens zintuigelijke ervaring; het lichaam wordt een deelnemer, door een bepaalde positie in de ruimte, soms door middel van geur of tactiele waarneming.
Na de pauze gaan we onze aannames onder de loep nemen. Wij hebben de aanname dat we collectief overprikkeld zijn en vragen ons af hoe dat komt. Is het werkelijk anders dan vroeger, en wat is er dan precies anders? We zijn benieuwd naar de gedachten van jullie, onze bezoekers, omdat we allemaal ervaringsdeskundigen zijn. Binnen de werkvorm van het wereldcafe gaan we met elkaar in gesprek en verzamelen we de aannames die wij allen hebben over prikkelverwerking in de moderne samenleving. We zijn nieuwsgierig naar de verschillende manieren van prikkels ervaren en naar de verschillende interpretaties en verklaringen voor de mogelijke overprikkeling. Verwacht uitwisseling en verbreding van ieders gezichtsveld.

Tijdens deze avond brengen we onze aannames in kaart waarmee we voor volgende prikkeltalks mogelijke verdiepende sprekers uitnodigen waarbij we onze aannames kunnen checken.

 

 

Prikkeltalk III – 31 maart 2023
Prikkelverwerking en fenomenologie

De wereld en het leven openbaart zich aan ons middels verschijningsvormen; fenomenen. De filosofische stroming fenomenologie gaat uit van de lichamelijke en zintuigelijke ervaring van een fenomeen als middel om de wereld te leren kennen. In dit project onderzoeken we de prikkelverwerking vanuit kunst en wetenschap en ontkomen we haast niet aan een fenomenologische benadering. Tijd voor een avond waarin we uitdiepen wat een fenomenologische benadering eigenlijk inhoudt.
Prikkeltalk III wordt extra interactief, want om het over fenomenologie te hebben moeten we eerst zelf ervaren. De avond begint met een keuze uit twee workshops. Denk erover na en besluit vóór aankomst alvast aan welke workshop je het liefst deelneemt!

Je mag ook geen voorkeur aangeven; wij proberen de twee groepen zo gelijk mogelijk te verdelen.
Workshop 1:
‘Woorden geven aan het lichaam’
Een workshop fenomenologisch schrijven met schrijvers Nirav Christophe en Daniela Moosmann
Workshop 2:
‘Een kaart van sensaties’
Een introductie in BodyMapping en SoulPaint met interdisciplinaire kunstenaars en onderzoekers Sarah Ticho, Joris Weijdom en Niki Smit. Let op: deze workshop is deels in het Engels.
Na de workshops volgt een plenair programma.


Voorgaande Prikkeltalks:

Prikkeltalk II – 3 februari 2023
Prikkeltalk II zoomt in op de diversiteit aan neurodiverse prikkelverwerkingen, bijv het autistisch spectrum, ADHD, dyslexie of een verstandelijke beperking. Hoe raken de prikkels van verschillende (neurodiverse) mensen elkaar of lopen ze juist uiteen? Deze tweede bijeenkomst 3 februari, is Anneke Groot te gast: schrijver van het boek ‘Neurospeciale kinderen begrijpen en begeleiden’, en net als Boukje moeder van een neurospeciaal kind. Zij laat ons – door middel van oefeningen – inleven in atypische prikkelverwerkingen. Marieke Ermers, kinder- en jeugdpsychiater bij het UMC Utrecht, spreekt met Anneke over thema’s als dyspraxie en interoceptie. Derde gastspreker Deanne Spek. Deanne is designer en ervaringsdeskundige op het gebied van onderprikkeling. Deanne laat zien hoe zij haar designs inzet om mensen met atypische prikkelverwerkingen te ondersteunen.
Kunstenaar Silvana Hurtado Dianderas, wie zelf ADHD heeft, werkt live aan een getekende map over hoe ideeën door haar brein bewegen. Schrijver en dramaturg Nirav Christophe schrijft een column en draagt deze als afsluiter voor.